JavaScript Nedir?

JavaScript, 20 yılı aşkın bir geçmişe sahip dünyanın en popular yazılım dillerinden birisidir. Ayrıca web geliştiriciler için temel 3 yazılım dilinden birisidir.

1. HTML: Bir web sayfasına içerik ekleyebilmenizi sağlar.
2. CSS: Tasarım, stil ve web sayfalarının düzenini belirler.
3. JavaScript: Web sayfalarının davranışlarını yönetir.

JavaScript oldukça hızlı ve kolay bir şekilde öğrenilebilir ve web sitelerinin işlevini arttırmaktan oyunlar çalıştırmaya kadar çoğu amaç için kullanılabilir. Dahası, Github gibi siteler sayesinde ücretsiz olarak bir çok JavaScript taslağı ve uygulaması bulabiliriz.

Geçmişten Günümüze JavaScript

JavaScript, bir Netscape çalışanı olan Brandan Eich tarafından 1995 yılının Eylül ayında 10 günlük bir süre içerisinde oluşturuldu. İsmi ilk olarak Mocha idi ve dilin adı daha sonraları Mona ardından da JavaScript olmadan hemen önce LiveScript adını aldı. Dilin ilk sürümleri özellikle Netscape’ye özgü idi ve sınırlı işleve sahipti ancak zaman içinde geliştirici topluluğunun da yardımıyla büyümeye devam etti.

1996 yılında JavaScript resmi olarak ECMAScript adını aldı ve ECMAScript 2 1998’de,  ECMAScript 3 ise 1999 yılında geldi. Bu da günümüzün JavaScript’ine evrildi ve sadece farklı tarayıcılarda çalışmanın dışında aynı zamanda mobil ve masaüstü bilgisayarlar gibi farklı cihazlarda da çalışıyordu.

JavaScript o günden beri büyümeye devam etti ve 2016 yılı itibariyle web sitelerinin %92’si JavaScript kullanmaya başladı. Sadece 20 yıl içerisinde ilkel bir dil halinden dünyanın en popular dili olmayı başardı. Eğer internet kullanıyorsanız, mutlaka JavaScript ile karşı karşıya gelmişsinizdir.

JavaScript Niçin Harikadır?

JavaScript’in rakipleriyle karşılaştırıldığında çeşitli avantajları bulunuyor, özellikle de belirli alanlarda. JavaScript avantajlarından bazıları şu şekildedir:

1. Bir compiler (derleyici) kullanmanız gerekmez çünkü web tarayıcıları HTML ile yorumlar;
2. Diğer yazılım dillerine nazaran öğrenmesi daha kolaydır;
3. Hataları bulmak dolayısıyla çözmek daha kolaydır;
4. Belirli web sayfası öğelerine veya özel durumlara ayarlanabilir, örneğin fare tıklaması veya imleci üzerine getirme gibi;
5. JS birden fazla platformda, tarayıcıda çalışabilir;
6. JavaScript kullanarak input değerlendirebilir ve manuel very kontrollerini azaltabilirsiniz;
7. Web sitelerini daha interaktif yapar ve ziyaretçilerin dikkatini çeker;
8. Diğer yazılım dillerinden daha hızlı ve hafiftir.

JavaScript’in Zayıf Yanları Nelerdir?

Aklınıza gelen bütün yazılım dillerinin bazı zayıf yanları bulunur. Sorunun bir bölümü de, bir yazılım dili JavaScript gibi popular olduğunda saldırganların, dolandırıcıların ve diğer zararlı üçüncü partilerin de ilgisini çekiyor ve güvenlik açıklarının peşine düşülmesinden kaynaklanıyor. JavaScript’in bazı zayıflıkları şu şekildedir:

1. Açıklara karşı zayıftır;
2. Kullanıcı bilgisayarlarında zararlı kod çalıştırmak için kullanılabilir;
3. Her zaman farklı tarayıcı ve cihazlar tarafından desteklenmez;
4. JS kodları oldukça büyüktür.
5. Farklı cihazlarda farklı çalıştırılabilir bu da tutarsızlığa sebep verebilir.

JavaScript Diğer Yazılım Dillerinden Nasıl Ayrılır?

JavaScript’in en popular yazılım dillerinden birisi olmasının sebebi, oldukça çok amaçlı olmasıdır. Çoğu geliştirici ilk olarak JavaScript’e başvurur ve sadece belirli farklı bir özelliğe ihtiyaç duyulması durumunda diğer dillerden yardım alır.

Şimdi diğer bazı popular yazılım dillerine göz atalım:

JavaScript: JavaScript veya kısaca JS’nin amacı web sitelerine interaktiflik eklemektir. Scriptler sunucu yerine kullanıcının internet tarayıcısında çalıştırılır ve genellikle üçüncü parti kütüphanelerden yardım alarak geliştiricinin her defasında sıfırdan kod yazmasının önüne geçer.

HTML: “Hypertext Markup Language” kısaltması olan HTML internetteki en popular yazılım dillerinden birisidir ve bir web sayfasının yapı taşlarından birisidir. HTML etikerlerine örnek olarak paragraflar için <p>, görseller için ise <img> gösterebiliriz.

PHP: PHP, JavaScript’in aksine sunucu bazlı çalışan bir dildir. Genellikle WordPress gibi PHP tabanlı içerik yönetim sistemlerinde görülür ancak aynı zamanda back-end geliştirme içinde yaygın olarak kullanılır çünkü veri transferi için kusursuz bir yöntemdir.

CSS: CSS “Cascading Style Sheets” kısaltmasıdır ve web masterlara stil oluşturma ve farklı içerik türlerinin gösterilme şeklini ayarlama şansı tanır. Bunu HTML’de her bir öğe için manuel olarak yapabilirsiniz ancak CSS ile yaparak aynı şeyi tekrar tekrar yazmaktan kurtulur ve zamandan tasarruf sağlarsınız.

Eğer yazılımcılığı bir bina inşa etmek gibi düşünürsek, HTML binanın yapısını, duvarların ve kapıların nerede olacağını belirler, CSS ise kilimleri, duvar kağıtlarını yönetir ve bir nevi dekoru temsil eder. JavaScript ise responsiveness sağlar, yani kapıları ve ışıkları kapatıp açabilirsiniz. JavaScript olmadan da bunları yapabilirsiniz ancak Web siteniz 1995 yılından kalma bir yapıta benzeyebilir.

Bir Web Sitesine Nasıl JavaScript Eklenir?

Bir web sayfasına JavaScript kodu ekleyebilmek için <script> etiketi kullanmalısınız. Aşağıdaki örneği kullanarak pratikte bunun neye benzediğini görebilirsiniz:

<script type="text/javascript">
Your JavaScript code
</script>

Genel bir kural olarak JavaScript kodunu web sitenizin <header> etiketleri içinde konumlandırmalısınız. Tabi belirli bir zaman veya belirli bir web sayfası öğesiyle çalıştırılması gerekmeyen durumlarda. Aynı zamanda JavaScript kodunu farklı dosyalarda barındırtarak, web sitenizde sadece ihtiyaç olduğunda çalıştırılmasını sağlayabilirsiniz.

Yani, JavaScript Nedir?

JavaScript web sitelerine hayat veren bir yazılım dilidir. Bu durum HTML (içerik belirtir), CSS (gösterimi düzenler) ve PHP’nin aksine sunucu yerine ziyaretçilerin cihazlarında çalışır.

Bilmeniz gerekenler:

1. JavaScript öğrenmesi nispeten kolaydır;
2. Netscape tarafından geliştirilmiştir ve web sitelerinin %92’sinde kullanılır;
3. JS belirli web sayfası öğelerine veya tıklama gibi hareketlere atanabilir;
4. Farklı tarayıcı ve cihazlarda çalışır;
5. Diğer yazılım dillerinden daha hızlı ve hafiftir;
6. Popülerliğinden dolayı diğer seçeneklerden daha az güvenli olabilir;
7. JavaScript’I doğrudan HTML’e ekleyebilir veya farklı dosyalarda tutarak sadece ihtiyaç olduğunda çalışmasını sağlayabilirsiniz.

Sonuç olarak JavaScript’in bugün olduğu kadar popular olmasının bir sebebi var: yaptığı işte oldukça başarılı olması. Eğer üzerinde araştırma yapıyorsanız, umarız yazımız yardımcı olmuştur ve artık JavaScript nedir ve nasıl çalışır soruna iyi bir cevabınız vardır.