Dönüşüm sürecinizi başlatalım, kazanç ve başarıya birlikte ulaşalım!
JavaScript Nedir?
- 10/08/2019 |
- 2414 |
- 4 dk okuma süresi |
JavaScript, 20 yılı aşkın bir geçmişe sahip dünyanın
en popular yazılım dillerinden birisidir. Ayrıca web geliştiriciler için temel
3 yazılım dilinden birisidir.
- HTML: Bir web sayfasına içerik ekleyebilmenizi sağlar.
- CSS: Tasarım, stil ve web sayfalarının düzenini belirler.
- JavaScript: Web sayfalarının davranışlarını yönetir.
JavaScript oldukça hızlı ve kolay bir şekilde öğrenilebilir ve web sitelerinin işlevini arttırmaktan oyunlar çalıştırmaya kadar çoğu amaç için kullanılabilir. Dahası, Github gibi siteler sayesinde ücretsiz olarak bir çok JavaScript taslağı ve uygulaması bulabiliriz.
Geçmişten Günümüze JavaScript
JavaScript, bir Netscape çalışanı olan Brandan Eich tarafından
1995 yılının Eylül ayında 10 günlük bir süre içerisinde oluşturuldu. İsmi ilk
olarak Mocha idi ve dilin adı daha sonraları Mona ardından da JavaScript
olmadan hemen önce LiveScript adını aldı. Dilin ilk sürümleri özellikle
Netscape’ye özgü idi ve sınırlı işleve sahipti ancak zaman içinde geliştirici
topluluğunun da yardımıyla büyümeye devam etti.
1996 yılında JavaScript resmi olarak ECMAScript adını aldı ve
ECMAScript 2 1998’de, ECMAScript 3 ise 1999 yılında geldi. Bu da
günümüzün JavaScript’ine evrildi ve sadece farklı tarayıcılarda çalışmanın
dışında aynı zamanda mobil ve masaüstü bilgisayarlar gibi farklı cihazlarda da
çalışıyordu.
JavaScript o günden beri büyümeye devam etti ve 2016 yılı
itibariyle web sitelerinin %92’si JavaScript kullanmaya başladı. Sadece 20 yıl
içerisinde ilkel bir dil halinden dünyanın en popular dili olmayı başardı. Eğer
internet kullanıyorsanız, mutlaka JavaScript ile karşı karşıya gelmişsinizdir.
JavaScript Niçin Harikadır?
JavaScript’in
rakipleriyle karşılaştırıldığında çeşitli avantajları bulunuyor, özellikle de
belirli alanlarda. JavaScript avantajlarından bazıları şu şekildedir:
- Bir compiler (derleyici) kullanmanız gerekmez
çünkü web tarayıcıları HTML ile yorumlar;
- Diğer yazılım dillerine nazaran öğrenmesi daha
kolaydır;
- Hataları bulmak dolayısıyla çözmek daha kolaydır;
- Belirli web sayfası öğelerine veya özel durumlara
ayarlanabilir, örneğin fare tıklaması veya imleci üzerine getirme gibi;
- JS birden fazla platformda, tarayıcıda
çalışabilir;
- JavaScript kullanarak input değerlendirebilir ve
manuel very kontrollerini azaltabilirsiniz;
- Web sitelerini daha interaktif yapar ve
ziyaretçilerin dikkatini çeker;
- Diğer yazılım dillerinden daha hızlı ve hafiftir.
JavaScript’in Zayıf
Yanları Nelerdir?
Aklınıza gelen bütün yazılım dillerinin bazı zayıf yanları
bulunur. Sorunun bir bölümü de, bir yazılım dili JavaScript gibi popular
olduğunda saldırganların, dolandırıcıların ve diğer zararlı üçüncü partilerin
de ilgisini çekiyor ve güvenlik açıklarının peşine düşülmesinden kaynaklanıyor.
JavaScript’in bazı zayıflıkları şu şekildedir:
- Açıklara
karşı zayıftır;
- Kullanıcı
bilgisayarlarında zararlı kod çalıştırmak için kullanılabilir;
- Her
zaman farklı tarayıcı ve cihazlar tarafından desteklenmez;
- JS
kodları oldukça büyüktür.
- Farklı
cihazlarda farklı çalıştırılabilir bu da tutarsızlığa sebep verebilir.
JavaScript Diğer Yazılım Dillerinden Nasıl Ayrılır?
JavaScript’in en popular yazılım dillerinden birisi olmasının
sebebi, oldukça çok amaçlı olmasıdır. Çoğu geliştirici ilk olarak JavaScript’e
başvurur ve sadece belirli farklı bir özelliğe ihtiyaç duyulması durumunda
diğer dillerden yardım alır.
Şimdi diğer bazı popular yazılım dillerine göz atalım:
JavaScript: JavaScript veya kısaca
JS’nin amacı web sitelerine interaktiflik eklemektir. Scriptler sunucu yerine
kullanıcının internet tarayıcısında çalıştırılır ve genellikle üçüncü parti
kütüphanelerden yardım alarak geliştiricinin her defasında sıfırdan kod
yazmasının önüne geçer.
HTML: “Hypertext Markup
Language” kısaltması olan HTML internetteki en popular yazılım dillerinden
birisidir ve bir web sayfasının yapı taşlarından birisidir. HTML etikerlerine
örnek olarak paragraflar için <p>, görseller için ise <img>
gösterebiliriz.
PHP: PHP, JavaScript’in
aksine sunucu bazlı çalışan bir dildir. Genellikle WordPress gibi PHP tabanlı
içerik yönetim sistemlerinde görülür ancak aynı zamanda back-end geliştirme
içinde yaygın olarak kullanılır çünkü veri transferi için kusursuz bir
yöntemdir.
CSS: CSS “Cascading Style
Sheets” kısaltmasıdır ve web masterlara stil oluşturma ve farklı içerik
türlerinin gösterilme şeklini ayarlama şansı tanır. Bunu HTML’de her bir öğe
için manuel olarak yapabilirsiniz ancak CSS ile yaparak aynı şeyi tekrar tekrar
yazmaktan kurtulur ve zamandan tasarruf sağlarsınız.
Eğer yazılımcılığı bir bina
inşa etmek gibi düşünürsek, HTML binanın yapısını, duvarların ve kapıların
nerede olacağını belirler, CSS ise kilimleri, duvar kağıtlarını yönetir ve bir
nevi dekoru temsil eder. JavaScript ise responsiveness sağlar, yani kapıları ve
ışıkları kapatıp açabilirsiniz. JavaScript olmadan da bunları yapabilirsiniz
ancak Web siteniz 1995 yılından kalma bir yapıta benzeyebilir.
Bir Web Sitesine Nasıl JavaScript Eklenir?
Bir web sayfasına JavaScript kodu ekleyebilmek için
<script> etiketi kullanmalısınız. Aşağıdaki örneği kullanarak pratikte
bunun neye benzediğini görebilirsiniz:
<script type="text/javascript">
Your JavaScript code
</script>
Genel bir kural olarak JavaScript kodunu web sitenizin
<header> etiketleri içinde konumlandırmalısınız. Tabi belirli bir zaman
veya belirli bir web sayfası öğesiyle çalıştırılması gerekmeyen durumlarda.
Aynı zamanda JavaScript kodunu farklı dosyalarda barındırtarak, web sitenizde
sadece ihtiyaç olduğunda çalıştırılmasını sağlayabilirsiniz.
Yani, JavaScript Nedir?
JavaScript web sitelerine hayat veren bir yazılım dilidir. Bu
durum HTML (içerik belirtir), CSS (gösterimi düzenler) ve PHP’nin aksine sunucu
yerine ziyaretçilerin cihazlarında çalışır.
Bilmeniz gerekenler:
- JavaScript
öğrenmesi nispeten kolaydır;
- Netscape
tarafından geliştirilmiştir ve web sitelerinin %92’sinde kullanılır;
- JS
belirli web sayfası öğelerine veya tıklama gibi hareketlere atanabilir;
- Farklı
tarayıcı ve cihazlarda çalışır;
- Diğer
yazılım dillerinden daha hızlı ve hafiftir;
- Popülerliğinden
dolayı diğer seçeneklerden daha az güvenli olabilir;
- JavaScript’I
doğrudan HTML’e ekleyebilir veya farklı dosyalarda tutarak sadece ihtiyaç
olduğunda çalışmasını sağlayabilirsiniz.
Sonuç olarak
JavaScript’in bugün olduğu kadar popular olmasının bir sebebi var: yaptığı işte
oldukça başarılı olması. Eğer üzerinde araştırma yapıyorsanız, umarız yazımız
yardımcı olmuştur ve artık JavaScript nedir ve nasıl çalışır soruna iyi bir
cevabınız vardır.